Als ik begrijp wat je bedoelt...

Luisteren. Het lijkt zo gemakkelijk: gewoon je oren open zetten. Maar waarom lukt het me dan lang niet en altijd en betrap ik mezelf er regelmatig op dat de woorden van mijn gesprekspartner het ene oor in en het andere oor uit zijn gegaan. Wees gerust, als ik mijn coachpet op heb, lukt het me wel, omdat ik er dan op gespitst ben. Maar in het dagelijks leven schiet ik vaak genoeg tekort in deze elementaire vaardigheid. Ik buig diep in Japanse stijl voor iedereen waarnaar ik in mijn leven niet heb geluisterd. En ik troost me met de gedachte dat ik anderen om me heen er ook mee zie en hoor worstelen. Wat maakt luisteren zo moeilijk?

In mijn geval ben ik nogal eens in met mijn eigen gedachten verzonken. Ik ben wel een beetje een dromer met een ‘rijke’ innerlijke belevingswereld, die me aardig in beslag kan nemen ten koste van mijn aandacht voor mijn omgeving. Een soort mindfulness dus, maar niet het soort dat helpt om bewust in het hier en nu te zijn. Wat me ook in de weg kan zitten, is dat ik in een discussie soms zo vol ben van mijn eigen idee of van wat ik wil zeggen, dat ik ongeduldig wacht op die tiende seconde stilte in het verhaal van de ander die mij de kans geeft mijn zegje te doen. Oeps!

Wat ik ook lastig vind, is luisteren zonder oordeel, maar met verwondering. Ook al zegt de ander iets dat me heel vreemd of onjuist voorkomt, wil ik er open voor staan en doorvragen om te begrijpen wat de ander bedoelt. Ik weet hoe het werkt en doe mijn best, maar het blijft moeilijk! De uitdaging: laat OMA thuis, niet omdat ze op leeftijd is, maar omdat het staat voor Oordeel, Mening en Advies. “Oordeel is het graf van de verwondering” heeft cabaretier Fons Jansen ooit gezegd. Natuurlijk mag je een mening hebben over wat iemand zegt, maar probeer hem even opzij te zetten, zodat die je niet verhindert open te luisteren.

Ik heb er ook last van dat ik een man ben. De doelgerichtheid die ons als jagers in de prehistorie heeft geholpen om onze prooi te verschalken, staat me nu regelmatig in de weg. Met schade en schande heb ik geleerd dat vooral vrouwen meestal niet geïnteresseerd zijn in een oplossing, wanneer ze me een verhaal vertellen waarin emoties een rol spelen. Vaak willen ze gewoon hun verhaal kwijt, stoom afblazen. Wat dan helpt is ‘gewoon’ te luisteren, maar dan wel met volledige aandacht, met open oren, ogen en hart! En op mijn tong te bijten als ik dat briljante, nuttige advies wil geven.

Heb je ooit het Chinese karakter voor luisteren gezien? De Chinezen hadden al lang geleden door dat luisteren veel meer is dan je oren open zetten. In het karakter voor luisteren zit niet alleen het karakter voor oren, maar ook voor ogen, hart en volledige aandacht. Lichaamstaal zegt vaak meer dan woorden. De emoties die iemand uitdrukt, zijn vaak belangrijker dan wat iemand letterlijk zegt. Het allerbelangrijkste is oprechte aandacht voor wat de ander bedoelt. Die kun je niet spelen. Wat een geschenk als je die aandacht van een ander krijgt. Maar ook als je zelf die aandacht geeft aan de ander, krijg je er heel veel voor terug. Als je begrijpt wat ik bedoel.